De afgelopen week kreeg ik, als Vlaming in Rotterdam, veel berichten uit mijn vaderland met de vraag of het goed ging en of ik geen last had van de rellen in mijn stad. Gelukkig niet, liet ik weten. 

Een beetje ophef is hier niet ongewoon: Rotterdam kent veel drugscriminaliteit, de stad herbergt drie voetbalclubs en er wonen ruim 600.000 mensen – dan gebeurt er wel eens wat. Maar de rellen van afgelopen maandag waren anders. Dat werd me duidelijk door een filmpje van de plunderingen. Een jongen filmde wat er gebeurde en schreeuwde: ‘Alles moet kapot.’ Het leek uit zijn tenen te komen.

Als ik de Vlaamse politici en media mag geloven, leef ik zo ongeveer in een paradijs. Het gebeurt maar al te vaak dat er naar Nederland gewezen wordt om een punt te ondersteunen: goede wegen en fietspaden? In Nederland kan het. Een budgettair overschot? Afvlakkende zorgkosten? Kijk eens naar Nederland, daar lukt het wel. Een efficiënte overheid? Nederland is het schoolvoorbeeld! Op papier is Nederland een fantastisch land: eendrachtig, rijk, gelukt. En het moet gezegd dat het over het algemeen goed geregeld is hier, zeker in vergelijking met België. Maar de realiteit is weerbarstiger dan de goede cijfers en er stroomt een ongezien ongenoegen doorheen het land.

Leven in Nederland is niet altijd gemakkelijk: je hebt als burger veel verantwoordelijkheid en niet de zekerheid dat de overheid aan jouw kant staat. Zo viel de regering onlangs over de toeslagenaffaire: de overheid had onterecht zo’n 9.000 burgers als fraudeurs bestempeld en duizenden euro’s van hen teruggeëist. Vaak waren het mensen een dubbele nationaliteit of buitenlands klinkende naam. Een ander voorbeeld komt uit de gemeente Wijdemeren, waar een vrouw €7.000 moet terugbetalen omdat ze, gedurende haar periode in de bijstand, een keer per week boodschappen kreeg van haar moeder. De bijstand voor een alleenstaande bedraagt €1.072 per maand. Brood, kaas en yoghurt zijn, volgens de gemeente en de rechtbank, in geld uit te drukken en daarom te beschouwen als extra inkomsten. De vrouw meldde dat niet en moet het dus terugbetalen.

De Nederlandse welvaartstaat is de afgelopen tien jaar uitgekleed en nu plukken we de zure vruchten: een huis kopen of huren in een stad is quasi onmogelijk voor een leraar, verpleegster of politieman. Een vast contract is zeldzaam, zeker in sectoren die lager opgeleiden te werk stellen. De Rotterdamwet weert mensen met een bijstandsuitkering uit huurwoningen in bepaalde wijken. Een hogere studie zadelt de student op met een studieschuld van gemiddeld €14.000, je rijbewijs halen kost makkelijk €1.500 en aan je zorgverzekering ben je zo’n €125 per maand kwijt. Voor dat geld krijg je trouwens niets vergoed van een bezoek aan bijvoorbeeld de tandarts of fysiotherapeut. Aan de andere kant bedraagt het wettelijk minimumloon €10,77 per uur. Begin er maar eens aan.

‘Alles moet kapot,’ riep de jongen, een inwoner van het gidsland. De avonden van de rellen struikelden Nederlandse politici over elkaar heen om het geweld te veroordelen, de Eindhovense burgemeester sprak zelfs over een burgeroorlog. In talkshows en nieuwsuitzendingen vlogen de analyses alle kanten op: het waren corona-protesten waar hooligans op meeliften, het kwam door de strenge avondklok, die hier al om 21u ingaat, en door de falende vaccinatiecampagne van de geplaagde gezondheidsminister Hugo De Jonge (CDA).

Ik weet niet wie de relschoppers waren of waarom ze zich zo gedroegen, maar het lijkt me sterk dat alles kapot moet omwille van een falende vaccinatiestrategie. Misschien heeft het te maken met het feit dat de boekwinkels niet open mogen? Je weet het niet. Maar zeker is dat de stapeling van al dat ongenoegen als een brandversneller werkt.

Ondertussen woon ik 10 jaar in Nederland: ik studeerde en werk er, mijn leven en gezin zijn hier en ik zal in Nederland blijven wonen. Ik woon hier graag, vergis u niet. Maar in die 10 jaar heb ik nog nooit het gevoel gehad in een gidsland te leven – daarvoor is hier te veel kapot. Dat is een verhaal dat wij Vlamingen niet genoeg horen: de goede Nederlandse (begrotings)cijfers hebben een prijs.